ÇOCUĞUNUZLA SEXTING VE SEXTORTION KONUSUNDA KONUŞUN
Ergenliği konu alan blog yazılarımızda ele aldığımız üzere, çocukluktan gençliğe atılan adımlar sancılı olabilmekte. Çocuklarımızın kafaları karışabilir, kimliklerini ve var oluşlarını güçlendirmek için türlü davranışlar sergileyebilirler. Bu dönemde internet kullanımında ve ergenlerin birbiriyle iletişiminin farklı yönde arttığını da gözlemlemiş olmalısınız. İşte tam da bu iletişimin odağında ve cinselliklerini de keşfettikleri bir dönemde biraz da onaylanmak veya kabul görmek dürtüsüyle sexting yani cinsel içerikli mesajlaşma veya görsel paylaşma eylemi artabilmekte. Ancak bu eylem daha sonra çok rahatsız edici bir yöne gidebilmekte; hatta ciddi psikolojik rahatsızlıklara ve sextortion yani cinsel içerikli şantaja kadar gidebilir.
Çocuğunuzla sexting konusunu konuşmaya nereden başlayabilirsiniz?
Bu gibi durumlarda önceden çocuklarla konuşmuş olmak cinsel içerikli mesajlaşmanın önüne geçebilse de ergenler söz konusu olduğunda başlarına gelebilecek kötü şeyleri sıralamak onlara nutuk çekiyormuşuz gibi hissettirip ters de tepebilir. Burada istediğimiz şey çocuklarımızın herhangi bir durumda bizimle konuşup, bizi öfkeli yasaklayıcılar gibi değil de çözüm önericiler ve sorun çözücüler olarak görmeleri.
Çocuğunuzla sexting konusunda konuşmaya başlarken şu soruyla bir giriş yapabilirsiniz: “Birisi senden göndermek istemediğin bir fotoğrafı göndermeni isterse ne yaparsın?” Bu soruyu hem kız hem de erkek çocuğunuza sorabilirsiniz çünkü özellikle romantik bir ilişkiye giren ergenler aynı oranda bu tür mesajlaşmalar yapmaktadır. Yanıtları ne olursa olsun bu konuda sizin söylemeniz gereken son söz söyle olmalı: “Başkasını istemediği bir şey yapmaya zorlamak asla doğru bir davranış değildir. Erkek ve kız arkadaşlar çıktıkları arkadaşlarından kendileriyle cinsel içerikli olabilecek fotoğraflar veya mesajlar paylaşmalarını istemek için teşvik baskı görüyor olabilirler. Akranlardan gelen bu baskıya karşı koymak zor olabilir; ama eğer pes eder ve başkalarının istediği gibi davranırsak bu bizi ve erkek ya da kız arkadaşımızı daha sonra çok üzebilir.”
Çocuklarınızla bu konuyu konuşurken onlara pek çok çocuğun suçlunun cinsel türde fotoğrafları veya mesajları gönderende olduğunu düşündüklerini belirtin. Bu tür paylaşımların mesaj sahiplerinin rızası ve izni olmadan başkalarıyla paylaşılmasının asla doğru olmadığını çocuklarınıza anlatmalısınız. Kimse kimsenin mesajını başkasına izinsiz iletmemeli. Bu konuda çocuğunuza şöyle bir tasfiye verebilirsiniz: “Eğer sana başkasının utanç duyabileceği ve kendisini kötü hissedebileceği bir mesaj gönderilirse bunu asla kimseyle paylaşma. Zaten herkesin gördüğünü düşünebilirsin ama bunun bir parçası olmamalısın.”
Sexting konusunda dijital ebeveyn olarak neler hakkında konuşmalısınız?
Sağlıklı bir ilişkinin nasıl olması gerektiğinden bahsedin. Çocuğunuza birlikte oldukları kişiyi utandırmamaları, zorlamamaları, yalnızlaştırmamaları veya kontrol etmeye çalışmamaları gerektiğini anlatın. Bu tür davranışların asla haklı bir yanı olmadığını öğretin.
Kızgınken kimse hakkında bir gönderim ya da paylaşım yapmamasını söyleyin. Durumdan uzaklaşıp, öfkeleri azaldığında durumu tekrar değerlendirmesinin doğru olduğunu anlatın. Bu gibi davranışlar iki taraf içinde pişmanlık veya üzüntüyle bitebildiğini çocuğunuza anlatın.
Çocuğunuzun akran baskısına hazır olmasını ve karşı koyabilmek için donanımlı olmasını sağlayabilirsiniz. Arkadaşlarının kendisinden cinsel içerikli paylaşımlar yapmasını ya da başkasının paylaştığını iletmesini isteyebilecekleri konusunda çocuğunuzu uyardıktan sonra böyle bir durumla karşılaştığında ebeveynlerinin (yani sizin) kendisini cezalandırabileceğini diğerlerine söylemesi için çocuğunuza izin verin. Böylece çocuğunuz sizin izninizle suçu size atarak zorlandığı bir durumdan sizin yardımınızla sıyrılabilir ve onu desteklediğinizi hisseder.
Çocuğunuzla rıza konusunu konuşun. Yetişkinliğe doğru ilerlediği yolda çocuğunuz karşısındakinden rıza alması gerektiğini bilirse sağlıklı ilişkiler yürütür. Çocuğunuz, ister cinsel, ister başka bir konuda olsun karşısındakinin rızası/izni olmasının sağlıklı bir ilişkinin temel taşı olduğunu bilirse sexting gibi bir eylemde daha dikkatli ve sorumlu davranacaktır.
Çocuğunuza, çok kişisel ya da cinsel içerikli bir mesaj gönderen birinin bu görseller üzerindeki haklarından vazgeçmediğini de anlatmalısınız. O mesajın ya da görselin tüm hakları hâlâ gönderene ait ve her zaman hukuki yollara başvurabilir. Bu da bilinmesi gereken bir durum elbette…
Eğer çocuğunuzun sağlıksız bir ilişki içinde olduğunu düşünüyorsanız, bunu açıkça ona söylemelisiniz. Ancak onu ilişkiyi sonlandırmak konusunda zorlamak yerine, ailesi ile daha fazla zaman geçirmesini sağlayacak durumlar sağlayabilirsiniz ya da arkadaşlarıyla sohbet edip onların da benzer endişeleri olup olmadığını öğrenebilirsiniz.
Sexting eyleminin olumsuz sonuçlara varması en çok da kişilerin bu gönderimleri yapması doğrultusunda zorlanması nedeniyle olur. Siz ebeveyne olarak bu konuda ne düşünürseniz düşünün, çocuğunuz dijital bir dünyada, ilişkilerin sanal olarak yaşandığı ve paylaşımların bir “tık” uzakta olduğu bir iletişim ağının içinde yaşamakta. Dijital ebeveynler olarak ve çocukların çok iyi kullandıkları bu teknolojinin kültürünün yaratıcı kuşağı olarak bizler çocuklarımızın bu kültürün içinde güvenli bir şekilde var olmalarını sağlayabiliriz. Bir sonraki yazımızda sexting mesajlarının gönderimi ve üçüncü bireylerle paylaşımı üzerinde durarak bu konuda daha donanımlı olmaya çalışacağız.
Prof. Dr. Meltem Erinçmen Kânoğlu