DİJİTAL EBEVEYNLİK İÇİN BEŞ İPUCU
Ebeveyn olmak hiçbir zaman kolay olmadı; hele çocuklarınız interneti kullanıyorsa işiniz daha da zor demektir. Eğer en son moda uygulamaları veya teknolojiyi kullanmada onlar kadar iyi değilseniz sorun daha da içinden çıkılmaz bir hal alıyordur değil mi? Durum buyken, yani düzenli bir internet ya da bilgi teknolojileri kullanıcısı değilseniz bile, çocuklarınızın hayatlarında özellikle çevrim içi deneyimlerinde büyük bir rol oynamaktasınız. Sizin için oluşturduğum bu dijital vatandaşlık rehberi, çocuğunuz dijital dünyaya adım atarken, biraz daha büyüdüklerinde çevrimiçi eylemleri farklılaşırken ya da işler çetrefilleşip de karmaşa içinde bir şeyler yanlış giderken, onlarla yapacağınız konuşmalara hazırlıklı olmanızı sağlamak amaçlı. Sizlerden soru gelirse seve seve üzerinde dururum çünkü bu çok önemli bir günümüz konusu.
İlk yazıda Dijital Ebeveyn olmanızı kolaylaştıracak bazı özelliklerden bahsetmek yoğun hayatlarımız içinde kısa bir hatırlatma niteliğinden olacak sanırım, hem de bu sayede sonraki yazılara bir giriş de yapmış oluruz.
DİJİTAL EBEVENLİK İÇİN 5 İPUCU
1. Korkmayın!
İnternet hakkında pek çok korkunç ve olumsuz duyumlarınız ve düşünceleriniz vardır eminim, ama emin olun çocuklar genellikle çevrimiçiyken bizden daha iyi durumdalar. İnterneti yaz tatillerinde gittiğiniz deniz kenarı gibi düşünün; denizde ve kumsalda çocuklarınızı nasıl güvende tutuyorsanız ya da onlara güvende olmayı öğretiyorsanız, internet için de aynısını yapmalısınız.
2. Çocuklarınızla Konuşun.
İşler sarpa sarıncaya kadar beklemeyin; çocuklarınızla çevrimiçi tehlikeleri konuşun ve bunu ara ara farklı sorunları ele alarak tekrarlayın. Rehberliğiniz ve desteğiniz çocuklarınızın gereksinim duyduğu iki şeydir ve bunları onlar internet ortamında sorunlar yaşamadan önce yapmakta yarar vardır. Çocuklarınız ergenlikten çıkana kadar da internet konusunda onlara rehber ve destek olmanız, olumsuz ve zor durumlarda kendi başlarına karar verirken işlerini kolaylaştıracaktır. İster çocuğunuz siber dünyaya yeni adım atıyor olsun, ister liseye gidiyor ve uzun zamandır siber sörfçü olsun, internet güvenliği hakkında konuşmak için hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız.
3. Çocuğunuzun medya ile olan ilişkisinin parçası olun.
Çocuklarınızın seyrettiği, dinlediği, okuduğu ve oynadığı medya içerikleri büyürken nasıl bir birey olacaklarının bir parçasıdır. Unutmayın ki çağımızda onların çevrim içi hayatları gerçek hayatları kadar önemlidir. İnternet ortamında yeni olan küçük çocuklarınız onların çevrimiçi hayatlarının bir parçası olmanızdan mutlu olabilirler; bu nedenle onlara sevdikleri siteleri, oyunları hatta bunların nasıl çalıştığını, içinde neler olduğunu sorduğunuzda mutlu olabilirler. Onlara yeni bir sosyal ağa katılmaktan neden mutlu olduklarını ve heyecanlandıklarını da sorabilirsiniz; tabii ki bunu yargılar ya da sorgular gibi değil de merak etmişsiniz ve karşılaştırma yapmak istermişsiniz gibi bir sohbet havasında yaparsanız daha olumlu bir yaklaşım olacaktır. Ayrıca siz de hassas konuları tartışırken medya içeriklerini kullanabilirsiniz; örneğin çocuğunuzla siber zorbalık, tween ya da sexting (cinsel içerikli mesajlaşma) hakkında konuşacaksanız belki tanıdığınız biri üzerinden değil de bir televizyon karakterini örnekleyerek konuşmak daha doğru olacaktır.
4. Çevrim içi sorun yaşayan çocuğunuzun ilk size danışacağı kişi olun.
Çoğu zaman, çocuklar sorun yaşadıklarında başlarının derde gireceğini ya da kızacaklarını düşündükleri için ebeveynlerine gitmezler. O nedenle, daha ilk başta, çocuklarınıza internet dünyasını ve kurallarını açıkça anlatmalısınız ve ona güvenli olma yollarını öğretmelisiniz. Çocuklarınız, bir şey yanlış gittiğinde ne yapacaklarını, hangi adımları atacaklarını açık bir şekilde bilmeliler. Eğer çocuğunuz size siber hayatında karşılaştığı ufak tefek sorunlar için sık geliyorsa, büyük ihtimalle daha büyük sorunlarda da sizin rehberliğinize başvuracaktır.
5. İletişim ve medya kullanım kuralları koyun.
İnternet dünyası çok karmaşık olsa da ebeveyn olarak sizin koyduğunuz kurallar çocuklarınızın internetteki davranışlarında belirleyici olmaktadır. Koyduğunuz kurallar pek çok durumda ve konuda olduğu gibi çocuğunuzun kendi değerler sistemini oluşturmasını ve içselleştirmesini sağlayacak yol göstericileridir.
Farklı konular hakkında çocuğunuza nasıl yaklaşacağınızı, soruları nasıl soracağınızı ya da hangi sorunlara nasıl çözüm önerileri sunacağınızı bunu izleyen blog yazılarında bulabilirsiniz. Daha önce de belirttiğim gibi sizden gelecek soruları da bilimsel altyapı sunarak yanıtlamaya çalışacağım. Unutmayalım ki sizin küçük ya da önemsiz diye düşündüğünüz bir durum, kural ya da sorun çocuğunuz için büyük olabilir.
Prof. Dr. Meltem Erinçmen Kânoğlu